Idea powołania w Izbicy Kujawskiej szkoły średniej zrodziła się po wyzwoleniu, które nastąpiło to 21 stycznia 1945 roku. Myśl zorganizowania gimnazjum wysunął w maju tego roku ksiądz Wacław Batowski, proboszcz parafii w Błennej. Idea ta trafiła na podatny grunt i spotkała się z aprobata społeczeństwa. W sierpniu trzyosobowa delegacja w składzie: ksiądz Wacław Katowski, Bronisław Jagodziński Leon Zieliński, reprezętując społeczeństwo gminy, udało się do Kuratorium Okręgowego w Poznaniu i otrzymało zgodę na utworzenie gimnazjum w Izbicy Kujawskiej.
Inna delegacja na czele z księdzem prałatem Aleksandrem Siennickim oraz Leonem Zielińskim, Michałem Miłoszem, Czesławem Frontczakiem i Zenonem Wincławskim po staraniach u władz powiatowych uzyskała lokal na szkołę w dawnej pastorówce , dzisiejszej siedzibie Banku Spółdzielczego przy ulicy Narutowicza.
W pierwszych dniach września 1945 roku przybył do Izbicy mianowany przez Kuratorium Okręgu Szkolnego w Poznaniu pierwszy dyrektor gimnazjum mgr Czesław Głowiński „Jego to staraniom zawdzięczać należy , że już 25 września następuje uroczyste otwarcie szkoły i rozpoczęcie roku szkolnego. Do pracy staje łącznie z dyrektorem 6-ciu nauczycieli i 4 klasy liczące 106 uczniów”. 1 Zaczyna się teraz pionierski okres w historii szkoły, trafnie nazwany przez jej pierwszego dyrektora „orką na ugorze”, ponieważ była to praca od podstaw, bez tradycji szkoły średniej, praca będąca wielkim wyzwaniem dla kadry pedagogicznej, dla dyrektora i nauczycieli, „ /…/którzy z wielkim nakładem energii i cierpliwości pokonywać musza bezwład i rzeczywiste czy urojone trudności, jaki im miejscowe czynniki stawiają. Pokonywać muszą wrodzone prowincji dojutrostwo, niechęć do szybkiej decyzji , jako też przyzwyczajenie się do podążania po linii najmniejszego oporu”. 2
Zajęcia rozpoczęto w prymitywnych warunkach, które najlepiej charakteryzują słowa przywołanego już Henryka Wysłoucha: ” W dniu otwarci szkoły, po południu , młodzież znosiła z domów stoły i krzesła, mające stanowić tymczasowe umeblowanie gimnazjum. Nie było jeszcze żadnych pomocy naukowych, nie było map, tablic biologicznych ani mikroskopów. Nie było nawet szafy na książki, brakowało krzeseł dla nauczycieli. Było jednak gimnazjum jako fakt realny, gimnazjum na wsi i dla wsi, był entuzjazm i zapała do pracy, była dobra wola całego społeczeństwa”.3
Na posiedzeniu w dniu 28 listopada 1945 roku Rada pedagogiczna wybrała na patrona szkoły wybitnego poetę Jana Kasprowicza, syna chłopa z Kujaw, którego los, szczególnie zaś trudna droga z chłopskiej zagrody na szczyty polskiego życia literackiego i naukowego, stać się miały drogowskazem dla dzieci wiejskich. Od początku istnienia szkoły właścicielem był Związek Samopomocy Chłopskiej, finansujący jej działalność. Innym źródłem dochodów były opłaty rodziców, które z przyczyn obiektywnych wpływały nieregularnie oraz doraźne zbiórki wśród miejscowej ludności. Szkoła miała poważne kłopoty finansowe, w 1949 roku na skutek zarządzenia swoich władz wojewódzkich Związek Samopomocy Chłopskiej był zmuszony zrzec się opieki nad gimnazjum. Szkołę przekazał Zarządowi Gminy. Ten znalazł się w trudnej sytuacji, bowiem z jednej strony nie posiadał żadnych funduszy, które mógł przekazać na utrzymanie szkoły, z drugiej zaś nie chciał likwidować placówki Dalsze jej istnienie stało pod znakiem zapytania. Pojawiły się nawet projekty przeniesienia młodzieży, do sąsiednich liceów w Kole i Sompolnie .
Szkoła utrzymała się dzięki zdecydowanej postawie grona pedagogicznego i młodzieży oraz energicznej działalności wyznaczonego przez Zarząd Gminy delegata do spraw gimnazjum Wacława Michalskiego. Prowadzone za pośrednictwem Kuratorium starania o upaństwowienie szkoły zakończyły się sukcesem. Na początku 1950 roku dekretem Ministerstwa Oświaty utworzono w Izbicy Kujawskiej Państwową Szkołę Ogólnokształcącą stopnia Licealnego. Do 1952 roku siedzibą Gimnazjum był budynek przy ulicy Narutowicza, będący siedzibą pastora.
W 1947 roku powstało w Izbicy Towarzystwo Burs i Stypendiów, które podjęło się zorganizowania internatu. Podobnie jak w przypadku powstania szkoły dużym zaangażowaniem i ofiarnością w akcji powołani bursy wykazali się mieszkańcy Izbicy; często były to osoby nie zainteresowane bezpośrednio istnieniem internatu, ale widzące potrzebę zorganizowania dla młodzieży stałej siedziby szkoły. We wrześniu 1950 roku internat upaństwowiono. Nadanie statusu placówki państwowej dla szkoły i internatu tylko na krótko stworzyło trwałą podstawę gwarantującą możliwość spokojnej pracy dla młodzieży i nauczycieli. Już w końcu lat 60 pojawiły się kolejne plany likwidacji liceum, ale spełzły na niczym, tym razem w skutek zdecydowanej postawie miejscowego społeczeństwa. Obecnie w liceum izbickim uczy się w 11-stu oddziałach bez mała 400 uczniów.
Przypisy:
- Izbica Kujawska odzyskała prawa miejskie 1stycznia 1973r.
- Cytat pochodzący z „Jednodniówki ” M.Kozakiewicza z ….r. i sprawozdania z wizytacji z dnia 11 marca 1946 r.
- Cytat pochodzący z „Jednodniówki ” M.Kozakiewicza z ….r. i sprawozdania z wizytacji z dnia 11 marca 1946 r.